Jak rozpoznać syndrom wypalenia zawodowego?
Czym właściwie jest wypalenie?
Wypalenie zawodowe jest efektem chronicznego stresu w pracy i prowadzi do długofalowego zmniejszenia naszej produktywności. Ma miejsce wówczas, gdy po ciężkim dniu nasz organizm nie regeneruje sił. W pracy wykonujemy dużo obowiązków, w które się angażujemy, ale to, co robimy nie daje nam satysfakcji i nie czujemy, że się rozwijamy. Taka sytuacja może dotknąć każdego, niezależnie od branży, w jakiej pracuje, stanowiska, płci czy wieku.
Jak odróżnić syndrom wypalenia zawodowego od np. stresu czy depresji?
Podstawowa różnica między wypaleniem zawodowym a depresją dotyczy emocji, które czujemy – w przypadku depresji jest to głównie poczucie winy, przy wypaleniu – gniew. Pracownik dotknięty wypaleniem, w przeciwieństwie do osoby chorej na depresję, może odczuwać szczęście w innych obszarach swojego życia. Warto natomiast pamiętać, że brak interwencji podczas postępującego syndromu wypalenia zawodowego może doprowadzić do wystąpienia stanu depresyjnego. Sam stres nie jest równoznaczny
z wypaleniem, ale jego przewlekła forma zdecydowanie może być jednym
z głównych przyczyn wypalenia zawodowego.
Wyraźne oznaki wypalenia:
1. Poczucie porażki, utrata poczucia własnej wartości.
2. Bezradność i brak zaangażowania w obowiązki zawodowe.
3. Pesymizm i negatywne emocje.
4. Utrata empatii i wrażliwości na innych ludzi.
5. Zanik radości i brak satysfakcji z pracy.
6. Niedocenianie swoich osiągnięć zawodowych.
7. Problemy z koncentracją.
8. Zmniejszona odporność i ciągłe wyczerpanie (nawet po odpoczynku).
9. Poczucie bezsensu i pustki.
10. Tendencja do izolowania się od innych.
11. Częste uczucie złości i irytacji.
12. Zanik motywacji, samorealizacji i sensu życia.
Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?
Zachowaj równowagę między pracą a życiem prywatnym → staraj się nie pracować po godzinach i znajdź czas dla siebie w ciągu dnia;
- Ustalaj własne możliwości i granice;
- Naucz się mówić „nie” oraz prosić o pomoc;
- Doceniaj swoje sukcesy → zrób listę swoich osiągnięć zawodowych i uzupełniaj ją na bieżąco;
- Skup się na rozwijaniu swoich pasji i hobby;
- Wystrzegaj się perfekcjonizmu;
- Nie bój się korzystać z pomocy specjalistycznej;
- Naucz się skutecznie radzić sobie ze stresem → jeżeli chcesz poprawić swoje zdolności w tym temacie polecamy kurs Marty Błońskiej o narzędziach i technikach radzenia sobie ze stresem.
Jak pracodawca i dział HR może pomóc?
Współpraca HR i menedżerów jest kluczem do zapobiegania wypaleniu zawodowemu pracowników. Menedżerowie są w bliższym kontakcie ze swoimi pracownikami i od samego początku mają możliwość dostrzeżenia objawów wypalenia u osób ze swojego zespołu. Bardzo ważne jest, aby pracownicy HR dzielili się z menadżerami narzędziami i wskazówkami, jak pracować z ludźmi.
Jeśli jesteś pracodawcą i chcesz zapobiec wypaleniu zawodowemu swoich pracowników, zadbaj o:
- Sprawiedliwy i jasny podział zadań;
- Dopilnowanie, aby każdy pracownik wykorzystywał przysługujący mu urlop;
- Wynagrodzenie i system nagród adekwatny do stanowiska;
- Wystarczający zakres samodzielności i autonomii pracownika;
- Skuteczną i przyjazną współpracę między pracownikami;
- Umożliwienie odbywania kilkuminutowych przerw w pracy co 1-2 godziny;
- Oferowanie szansy rozwoju zawodowego i podnoszenia kompetencji;
- Regularne udzielanie informacji zwrotnej (konstruktywnej i obiektywnej) na temat wykonywanej pracy i jej docenianie.
Co należy zrobić, gdy zauważymy objawy wyplenia?
Chociaż termin „wypalenie” może sugerować coś nieodwracalnego, to leczenie wypalenia zawodowego jest możliwe. Czas trwania terapii to kilka/kilkanaście miesięcy i zależy od stopnia zaawansowania. Dobrze jest zdać sobie sprawę, że samo wypalenie również narastało przez długi czas
i nie pojawiło się nagle. Bardzo ważne jest zadbanie o środowisko pracy i jego higienę. Jeśli zauważymy, że z naszym współpracownikiem dzieje się niepokojącego, powinniśmy zaoferować pomoc i razem znaleźć rozwiązanie, dopasowane do danej osoby. Jednym ze sposobów wsparcia może być zmiana obowiązków lub zmiana stanowiska pracy. Dobrze jest zapewnić pracownikom dostęp do kursów i szkoleń, które pomogą nabyć nowe kompetencje.
Warto zwrócić się o pomoc do psychologa, psychoterapeuty albo lekarza psychiatry. Specjalista pomoże nam odnaleźć przyczynę naszego złego samopoczucia, a także możliwe rozwiązania w tej konkretnej sytuacji.
A od 1 stycznia 2022 r. pacjenci z objawami tego syndromu mogą również otrzymać zwolnienie lekarskie, czyli tzw. L4.